Μαστοράκου Γαρυφαλλιά Α2
1.Ο Κότταβος:
Ο Κότταβος ήταν ένα παιχνίδι που
έπαιζαν οι αρχαίοι Έλληνες στα νυχτερινά συμπόσια της κλασικής Αθήνας. Έχει τις
ρίζες του στη Σικελία τουλάχιστον δυο χιλιάδες χρόνια πριν. Σκοπός του
παιχνιδιού ήταν να χτυπήσουν την πλάστιγγα, δηλαδή μια πιατέλα που ήταν
στερεωμένη πάνω σε ένα ψηλό μεταλλικό
ραβδί. Για τον σκοπό αυτό έφτυναν με το στόμα τους την τελευταία γουλιά του
κρασιού ή πετούσαν το κρασί μαζί με το κύπελλο (κύλικα). Η πλάστιγγα έπρεπε να
πέσει κάτω, να βυθιστεί ή να καλύψει το αγγείο που ήταν τοποθετημένο από κάτω.
Αν το κρασί έπεφτε μέσα στο σκεύος, το
θεωρούσαν καλό οιωνό για την υποψήφια σύντροφο τους. Λέγεται πως η κοπέλα στην
οποία απευθυνόταν η ευχή κατά τη διάρκεια της βολής αποδεχόταν την πρόταση και
έτσι ξεκινούσε η ερωτική τους σχέση....
Το παιχνίδι ήταν από τη φύση του «βρώμικο» μιας και οι συνεχείς ρίψεις κρασιού λέρωναν τους ίδιους σε μεγάλο βαθμό αλλά και το δωμάτιο του συμποσίου. Στον νικητή έδιναν ως δώρο την πιατέλα (πλάστιγγα) ή διάφορα άλλα δώρα, όπως μήλα, αβγά και σανδάλια. Για τη νίκη σημασία είχε να πετύχουν το στόχο, αλλά να το κάνουν και με στυλ, αφού μετρούσε η καλαισθησία της κίνησης και της τροχιάς του κύλικα κατά το παιχνίδι.
Το παιχνίδι ήταν από τη φύση του «βρώμικο» μιας και οι συνεχείς ρίψεις κρασιού λέρωναν τους ίδιους σε μεγάλο βαθμό αλλά και το δωμάτιο του συμποσίου. Στον νικητή έδιναν ως δώρο την πιατέλα (πλάστιγγα) ή διάφορα άλλα δώρα, όπως μήλα, αβγά και σανδάλια. Για τη νίκη σημασία είχε να πετύχουν το στόχο, αλλά να το κάνουν και με στυλ, αφού μετρούσε η καλαισθησία της κίνησης και της τροχιάς του κύλικα κατά το παιχνίδι.
2.Οι Κούκλες:
Το
αρχαιότερο παιχνίδι στον κόσμο εξελίχτηκε από θρησκευτικό ειδώλιο και πήρε τη
μορφή της κούκλας για να παίξει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των κοριτσιών.
Η πλαγγόνα ήταν ένα από τα αγαπημένα παιχνίδια των κοριτσιών στην αρχαία
Ελλάδα. Ήταν κούκλα, συνήθως φτιαγμένη από πηλό, με γυναικεία μορφή και
περίπλοκα χτενίσματα στα μαλλιά. Κάποιες φορές η ενδυμασία της κούκλας ήταν
ζωγραφισμένη, άλλες φορές τα κορίτσια έφτιαχναν πάνινα
ρουχαλάκια. Χαριτολογώντας θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε την πλαγγόνα με
τη Barbie της σημερινής εποχής.
3.Αστράγαλοι:
Οι αστράγαλοι ήταν συνήθως από αληθινά κότσια
ζώων, αλλά υπήρχαν και αυτά που ήταν φτιαγμένα από χαλκό και άλλα υλικά. Παιζόταν
κυρίως από γυναίκες και παιδιά. Ήταν παιχνίδι επιδεξιότητας αλλά το
χρησιμοποιούσαν και σαν ζάρια. Με τους αστραγάλους παίζανε πεντέλιθα. Όπως και
τα σημερινά πεντόβολα, στο αντίστοιχο παιχνίδι χρησιμοποιούσαν 5 αστραγάλους. Ο
κάθε παίχτης πετούσε ψηλά έναν αστράγαλο και έπειτα προσπαθούσε να τον
ξαναπιάσει αφού πρώτα είχε πάρει από κάτω έναν ακόμα αστράγαλο.
4.Γιο-γιο:
Το γιογιό, όπως το γνωρίζουμε μέχρι
τις μέρες μας, ήταν ένα δημοφιλές παιχνίδι και τα παιδιά έπρεπε να εξασκηθούν
στην ικανότητα να ανεβάζουν και να κατεβάζουν το ξύλινο ή πήλινο αντικείμενο
που ήταν δεμένο στην άκρη της κλωστής.
https://greektoys.org/2017/07/03/arxaia-paixnidia-pou-exoun-ftasei-mexri-simera/
(19-4-2020)
5.Ασκωλιασμός:
Ασκωλιασμός ένα όχι κι
τόσο γνωστό παιχνίδι, αν και σώζεται σε κάποια μέρη της Ηπείρου με την
ονομασία «Ασκί».
Ήταν ένα παιχνίδι ευλυγισίας και ισορροπίας. Οι παίκτες ανέβαιναν επάνω σε ένα
φουσκωμένο ασκί το οποίο ήταν αλειμμένο με λάδι. Νικητής όποιος ισορροπούσε για
περισσότερη ώρα πάνω στο ασκί.
6. Διελκυστίνδα:
Το παιχνίδι αυτό
ήταν πολύ αγαπητό στα παιδιά. Στη διελκυστίνδα, τα παιδιά στέκονταν
σε δύο αντικριστές γραμμές το ένα πίσω από το άλλο, κρατώντας ένα μεγάλο
σκοινί. Στο έδαφος, κάτω από το κέντρο του σκοινιού υπήρχε ένα ξύλο για σημάδι.
Η μια ομάδα προσπαθούσε να τραβήξει την αντίθετη ομάδα προς το μέρος της και ο
πρώτος από την αντίθετη σειρά να πατήσει το ξύλο.
Το παιχνίδι παιζόταν
και με δύο μόνο παίχτες. Έστηναν όρθιο ένα ξύλο, που είχε μια τρύπα
στη μέση. Περνούσαν από εκεί ένα σκοινί και στην κάθε του άκρη δενόταν ένας
παίχτης. Αυτός που θα κατόρθωνε τραβώντας με δύναμη το σκοινί να κάνει τον
αντίπαλό του να αγγίξει το ξύλο κέρδιζε το παιχνίδι.
7. Ίυγξ :
Ένα από τα παιχνίδια που προτιμούσαν τα
παιδιά ήταν η Ίυγξ. Άνοιγαν δύο τρύπες σε ένα ξύλινο τροχίσκο, περνούσαν διπλή
κλωστή και αφού το περιέστρεφαν, μια το τραβούσαν και μια το χαλάρωναν. Ο ήχος
που παραγόταν θύμιζε ένα πουλί, την ίυγγα, δηλαδή την μυρμηγκοφάγο, από το
οποίο πήρε και το όνομά του το παιχνίδι. Λένε μάλιστα πως ανάλογα με τον ήχο
που παραγόταν μπορούσαν να κάνουν διάφορες προβλέψεις.
8. Χυτρίνδα:
Παιχνίδι μιας ομάδας
παιδιών. Μετά από κλήρωση ένας παίχτης στεκόταν στο κέντρο κρατώντας με το
αριστερό χέρι του μια χύτρα στο κεφάλι του. Οι άλλοι γυρνώντας γύρω του
προσπαθούσαν να τον χτυπήσουν κάνοντας έναν διάλογο μαζί του, ενώ προσπαθούσε
να χτυπήσει με τα πόδια του κάποιον συμπαίκτη του. Όποιον πετύχαινε έπαιρνε τον
ρόλο του με τη χύτρα στο κεφάλι.
Σε μια
δεύτερη παραλλαγή του παιχνιδιού, δεν υπήρχε χύτρα, υπήρχαν όμως στο κέντρο δύο
παίχτες με τον έναν στέκεται στο κέντρο, καθιστός ή όρθιος ως «χύτρα», και ο
δεύτερος να ακουμπά το χέρι του στο κεφάλι του πρώτου. Ο δεύτερος από το
ζευγάρι προσπαθούσε να φυλάξει την «χύτρα» από τους υπόλοιπους της ομάδας που
επιχειρούσαν να τον χτυπήσουν η αλλαγή των ρόλων γινόταν όπως στην πρώτη
παραλλαγή. Η δεύτερη παραλλαγή του παιχνιδιού παιζόταν στη Βισαλτία με τον
προστατευόμενο παίχτη να κάθεται πάνω σε μια πέτρα.
9. Επισκύρος:
Ήταν παιχνίδι για μεγαλύτερα παιδία
και παιζόταν με μια σφαίρα κι με τα χέρια. Στο παιχνίδι συμμετείχαν δύο ομάδες
παικτών που χωρίζονταν με μια γραμμή που τη χαράζανε στο έδαφος με μια μυτερή
πέτρα το “σκύρον”.
Με δύο άλλες γραμμές όριζαν και τα
δύο επιμήκη άκρα του αγωνιστικού χώρου. Όσοι δεν έπιαναν η μπάλα ή έβγαιναν έξω
από τον αγωνιστικό χώρο, αποκλειόταν από το παιχνίδι.
10. Το Τηλέφιλον:
Το
τηλέφιλον ήταν ένα παιχνίδι ερωτικής μαντείας που το έπαιζαν μεταξύ τους οι
ελεύθερες κοπέλες. Ξεκινώντας το παιχνίδι ενώνανε τα πρώτα δύο τους δάκτυλα
κάνοντας έναν κύκλο και ύστερα επάνω στον κύκλο τοποθετούσαν ένα φύλλο. Έπειτα
με την παλάμη του άλλου χεριού τους το χτυπούσαν δυνατά για να σκάσει κάνοντας
έναν θόρυβο.
Αν το
σκάσιμο ακουγόταν όμορφα τότε έτσι όμορφα σκέφτεται κι ο αγαπημένος τους για
αυτές. Αν όμως ο θόρυβος που έκανε δεν ήταν καλός τότε θα πίστευαν το αντίθετο.
https://www.youtube.com/watch?v=nOz0aaPAomM
(21-4-2020)
11. Τα Κρίνα:
Τα κρίνα
ήταν ένα παιχνίδι ερωτικής μαντείας που έπαιζαν τα ελεύθερα κορίτσια σαν το
τηλέφιλον. Έχοντας στο μυαλό τους τον αγαπημένο τους φούσκωναν με το στόμα τους
έναν κρίνο και μετά τον έσκαγαν στο μέτωπο τους για να δουν τι σκέφτεται για
αυτές και πάλι ανάλογα με τον θόρυβο θα καταλάβαιναν τι ένοιωθε για αυτές ο
αγαπημένος τους. https://www.youtube.com/watch?v=nOz0aaPAomM (21-4-2020)
12. Η Εν Κοτύλη:
Είναι η
γνωστή μας σήμερα σαν Καβαλίκα ή Μπίνα αλλά τότε όμως παιζόταν διαφορετικά και
μόνο από αγόρια. Πρώτα ένα παιδί έβαζε τα χέρια του από πίσω και τα ένωνε
σφιχτά και μετά ερχόταν ένα παιδί πίσω του κι έβαζε το γόνατο του ανάμεσα στα
χέρια του και τον καβαλούσε και όπως ήταν καβάλα του έκλεινε τα μάτια με τα
χέρια του.
Δυστυχώς
δεν αναφέρονταν άλλες πληροφορίες για αυτό το παιχνίδι από τον Πολυδεύκη στο
Ονομαστικόν καθώς υποθέτετε ότι το παιχνίδι είχε και συνέχει και ότι το παιδί
καβάλα καθοδηγούσε το άλλο προς τα πού να πάει ή οτιδήποτε άλλο θα έπρεπε να κάνει
μέσα στο παιχνίδι.
13. Το Εξεχ’ω φιλ’ήλιε:
Σε αυτό το
παιχνίδι τα αγοράκια κάνανε φασαρία και χτυπούσαν με δύναμη τα πόδια τους για
να σηκώσουν ένα μεγάλο σύννεφο σκόνης.
Σκοπός
του παιχνιδιού ήταν αυτή η σκόνη που δημιουργούσαν να μπορέσει να σκεπάσει το
θεό Ήλιο και μόλις τα κατάφερναν φώναζαν όλοι μαζί ‘Εξεχ’ω φιλ’ήλιε’ και έτσι ο
Ήλιος θα πειθόταν για να ξαναβγεί. https://www.youtube.com/watch?v=nOz0aaPAomM (22-4-2020)